Verslag maaidag

Waaaw wat een dag!

Gelukkig begon de dag heel rustig. En dankzij het ochtendgrijs was het niet te warm om te werken.

Al gauw waren we allemaal aan het maaien. De een al wat beter dan de andere. Toen Filip (de zeisman) ons toonde hoe we moeten veilen en hoe we moeten zeisen ging het allemaal heel vlot.

Al gauw hadden we een heel stuk van het perceel gemaaid.

De eerste maal dat ik dit meemaakte. S'middags was het moeilijk om iedereen te stoppen om te eten. De meesten blijven maar maaien. Een echte verslaving.

Die dag kwam ook de buurman (van het aanliggende perceel met schapen) langs. Zijn schaapjes hadden honger en we mochten alles over de draad gooien. De rest van het maaisel zou hij later komen ophalen. Zo krijgt ons maaisel een nuttige bestemming.

Dank aan alle aanwezigen voor het vele werk zij verzet hebben!

Koen en Koen, Filip, Anaïs, Jacoba en Alwin, de buurman en zijn schaapjes, Chris en mezelf:p

Wie graag leert werken met de zeis of een goede zeis wil kopen kan eens een bezoekje brengen aan de website van Filip, www.terratools.be 

Hieronder nog wat foto's.

Dit was het eindresultaat. Niet zo goed te zien maar ± 75% van het perceel is gemaaid.

Op het einde van de dag net voordat we vetrokken heb ik nog een grote fopwesp (Chrysotoxum cautum) gevonden. Dit zijn zweefvliegen die echt heeeel hard op een wesp lijken. Ik vind het een van de mooiste vliegen!

Uilskuiken

Bosuilkuiken te Steenbergse bossen

Maandag vonden we toevallig een "takkeling" van Bosuil. Mensen die tijdens de avonduren in de Steenbergse bossen passeren hebben ze misschien al gehoord. Vaak kan je bosuilen horen roepen. Maandag vonden we op de grond een kuiken. Bosuilkuikens verlaten al vrij snel het nest (omdat ze snel te dik worden), zonder dat ze al kunnen vliegen. Deze jongen heten we takkelingen omdat zij dan meestal in de takken rondom het nest terug te vinden zijn. Dit kuiken zat dus niet op een tak maar bevond zich op de grond. Dit is geen probleem de ouders zullen dit jong nog steeds komen voederen. Als je zo'n kuiken vind hoef je dus niet direct te panikeren.

Het kuiken werd voorzien met een ring voor wetenschappelijk onderzoek (vandaar in de hand). Op deze ring staat een uniek nummer en het adres van het Koninklijk Belgisch instituut voor natuurwetenschappen (KBIN).

Hopelijk kan het kuiken vlot opgroeien en wordt het niet gevonden door de vos of een andere predator.

Misschien houd hij deze winter de buurtbewoners wakker  :-)

Zeldzame vliegen in Steenbergse bossen!

 Hommelwoudzwever te Steenbergse bossen © Jonas Mortelmans

Dit jaar bracht de vliegenspecialist Jonas al enkele bezoeken aan de Steenbergse bossen. Tijdens het laatste bezoek vonden we enkele hele leuke en mooie soorten. 

Een daarvan is de hommelwoudzwever of Criorhina ranunculi. Dit is een vrij grote zwarte zweefvlieg met een dikke zwarte beharing en een rode of gele poep. Hij lijkt van ver op een hommel (vandaar de naam :p), maar vliegt heel snel en rechtlijnig tussen de verschillende voedselbronnen als wilg, sleedoorn of meidoorn. Vaak zonnen ze hier ook op de bladeren of verdedigen ze hun territorium. Hun vliegperiode is hiermee gelinkt, de hommelwoudzwever vliegt van maart tot mei.

 Deze soort komt voor in oude loofbossen. Ze houden zich meestal in het bos op maar zijn vaak in de bosrand te vinden op solitaire bomen en struiken. De larven worden gevonden in rottende met schimmels geïnfecteerde stompen en hout van verschillende loofbomen. Wellicht zitten ze van nature in de dode stukken hout van grote oude loofbomen. Dit is dus een goede indicator voor het doodhoutaanbod in bossen. Toont ook aan dat dood houd heel belangrijk is in een goed boshabitat.

Hier nog een foto van een leuke strontvlieg in de Steenbergse bossen: Micropselapha filiformis, een zeldzaam strontvliegje waarvan de ecologie eigenlijk nagenoeg ongekend is. In Steenbergen was de soort te zien springend/vliegend/lopend tussen de vele bosanemonen.

Micropselapha filiformis te Steenbergse bossen © Jonas Mortelmans

Alweer een paar leuke soorten op de soortenlijst van de Steenbergse bossen!

Meer mooie foto's van Zweefvliegen en andere vliegen op de Blog van Jonas Mortelmans

Grote Vos in de Steenbergse bossen!

Foto van grote vos van wikipedia

Met deze warmere dagen van de laatste weken zijn de dagvlinders actief geworden. In Steenbergen zijn al het klein en goot koolwitje, het boomblauwtje, de dagpauwoog, de gehakkelde aurelia, het bont zandoogje en het oranjetipje al te bewonderen. Maar zondag  25 maart tijdens een beheerswandeling met VA+ werd een heel bijzondere dagvlinder waargenomen. De grote vos of Nymphalis polychloros. Een heel mooie en grote vlinder die goed lijkt op de kleine vos. Dit is een zeldzame soort die vooral in grotere bossen voorkomt. Vorig jaar was het een heel goed jaar voor de vlinder en zwerfde hij in alle richtingen uit. Hoewel de meeste waarnemingen over zwervers gaan zien we toch een duidelijke toename. Zie de waarnemingentrend op waarnemingen.be. Bij kapvlakten maak je een grotere kans op zwervers van deze soort.
Hopelijk vormt er zich in de toekomst een populatie van deze soort in de Steenbergse bossen.

Meer foto's van deze prachtige vlinder vind je waarnemingen.be

Meer info op natuurbericht.be of op de website van het INBO

Oproep vrijwilligers reptielen inventarisatie

Oproep vrijwilliger(s) project: Plaatjes draaien voor hazelwormen en hagedissen

Wat zijn Hazelwormen en levendbarende hagedissen?

Hazelwormen zijn pootloze hagedissen van 30 cm lang en lijken daarom goed op een slang. Levendbarende hagedissen worden maar ongeveer 15 cm. Deze dieren hebben een verborgen levenswijze en worden daarom vaak over het hoofd gezien. Het zijn levendbarende dieren en dat wil zeggen dat ze de eieren in de buik van het vrouwtje uitbroeden. Deze diertjes komen over het algemeen voor in overgangszones tussen bos en weide waar er variatie is tussen zonbeschenen stukken en schuilplaatsen. Deze diertjes zijn niet gevaarlijk en kunnen door hun kleine bek niet hard bijten. Toch is het beter deze diertjes niet vast te nemen omdat zij dan gemakkelijk hun staart afwerpen als verdedigingsmechanisme. Hoewel deze staart over het algemeen herstelt kost hen dit toch veel energie en hebben ze deze dan niet meer in echte gevaarsituaties.

Meer info over hazelwormen en levendbarende hagedissen vind je op hylawerkgroep.be en ravon.nl.

Waarom plaatjes draaien?

Het hoofddoel van dit project is nagaan of er nog hazelwormen voorkomen in de Steenbergse bossen. Komen deze dieren nog voor dan willen we weten op welke percelen zij nog voorkomen en met hoeveel. Ook willen we weten waar er overal levendbarende hagedis voorkomt. Op deze manier kunnen we het beheer nog beter aanpassen aan de noden van deze dieren. Hazelwormen en levendbarende hagedissen zijn goede indicatorsoorten voor een waardevol en structuurrijk habitat.

Wat mag je doen?

Om een goed beeld te krijgen van de al dan niet bestaande populatie hazelwormen en levendbarende hagedissen moeten er ijzeren golfplaten in het gebied regelmatig gecontroleerd worden op aanwezigheid van deze dieren. Dit heet men de plaatjesmethode. De plaatjesmethode geeft een grotere kans op waarnemingen dan de gewone zichtmethode. Dit vanaf maart tot en met oktober. Vooral in het voorjaar aangezien deze dieren dan het actiefst zijn (paartijd). En dit minstens eenmaal per maand en liefst wekelijks. Dit dient te gebeuren in de ochtend wanneer de dieren nog niet actief zijn en zich zullen proberen opwarmen op of onder de golfplaat. Over de middag warmen deze platen te veel op waardoor er dan wellicht niks te vinden is.

Alle waarnemingen en ook nulwaarnemingen worden bijgehouden. Wanneer men een dier vindt, dient er liefst een foto gemaakt te worden van het gehele dier en een foto van de kop. Zo kunnen we achteraf de dieren op geslacht determineren, en zien in welke conditie deze is.

Dit is het ideale moment om deze diertjes eens van dichtbij te bewonderen!

Meer details en uitleg bij aanvang project, of neem contact met ons op.

Wat heb je nodig?

• Golfplaten (zorgen wij voor)
• Een kaartje met de golfplaten op (zorgen wij voor)
• Een (digitaal) fototoestel (niet verplicht, wel een meerwaarde)
• Een handschoen (je kan je gemakkelijk snijden aan de golfplaten)
• Een gezonde portie verantwoordelijkheid
• Vooral veel goesting en enthousiasme!!!
• Geen voorkennis nodig!

Contact:

Geïnteresseerd of heb je nog vragen neem gerust contact op met:

Diederik Volckaert

Email: staffelientjeadgmailpuntcom

GSM: 0475614193

Tel: 09/362 47 70

Bloeiende hazelaars

De lente is nu vollop begonnen. Vele bloemen staan nu open net als die van de hazelaar. De hazelaar heeft een unieke bloeiwijze. En is zoals vele bomen tweeslachtig. Met mannelijke en vrouwelijke bloemen. Bij hazelaars lijken de vrouwelijke bloemetjes op kleine rode anemonen. Heel mooi om te zien maar je gaat je best haasten want ze zijn ondertussen bijna uitgebloeid. Zeker met deze warme dagen. Maar ondertussen is ook veel anders beginnen bloeien. Wilde narcissen, bosanemonen, speenkruid, slanke sleutelbloemen en nog veel meer. Allemaal te bewonderen in het bos.

Bloeiende hazelaar met link de mannelijke en rechts de mannelijke bloem ©Jonas Mortelmans

Gewone Oeverkortschildkever (Paederus riparius) te Steenbergse bossen ©Jonas Mortelmans

Verslag en foto's opruimactie

Groepsfoto ©Jonas Mortelmans

Zoals jullie weten zijn we op zondag 3 maart zwerfvuil gaan opruimen langs De Vlamme, de Vierwegenstraat en een stuk van de Erwetegembeek. We hadden van verschillende mensen in de omgeving te horen gekregen dat er toch weer veel zwerfvuil lag. We weten al langer dat de hoek Vierwegenstraat en De vlamme een slecht punt is als het over zwerfvuil gaat. Reeds jaren komen mensen hier alles droppen wat ze eigenlijk perfect naar het containerpark kunnen bregen. Erger nog, we vonden er reeds hele sanitair instalaties met koperen buizen inclusief. Dit kan perfect naar een opkoper van oud ijzer gaan en dan krijg je voor je afval nog geld.

Niet iedereen blijkt zo te denken. Daarom hebben we de handen uit de mouwen gehaald en alles netjes opgeruimd. We waren blij te zien dat er in totaal een 10 tal mensen mee zijn komen opruimen. Deze opruimactie werd mede georganiseerd door Milieufront Omer Wattez(meer info bij links). Tijdens de middag was het heerlijk smullen van verse soep(aardpeer pompoen) met een lekkere boterham en een lekker bio appelsapje. Net zoals we konden genieten van de lekkere eerste warme zonnestralen.

Omdat we met een groot aantal mensen waren hebben we ook nog het meeste van de oude paardenstal kunnen opruimen. Laten we nu hopen dat de Stad Zottegem zijn zwerfvuil beleid aanpast om het sluikstorten zo goed mogelijk terug te dringen. Zij hebben alvast de maandag daarna het verzamelde afval opgehaald. Waarvoor dank!

We willen bij deze alle aanwezigen nog eens bedanken voor hun inzet!

Jammer genoeg hebben we later diezelfde week moeten constateren dat er al opnieuw tuinafval was gedumpt aan het bord van de Steenbergse bossen aan De Vlamme. Het gaat om snoeiafval dat afkomstig is uit een voortuin hogerop De Vlamme. Heel jammer...

Groetjes Chris en Diederik

Tijdens het opruimen...  ©Chris Nuyens

Het verzamelde afval ©Chris Nuyens

Herinnering opruimactie nu zaterdag

Zaterdag 3 Maart: Opruimactie in Steenbergse bossen

Afspraak om 10u aan de Vlamme

We ruimen zo veel mogelijk zwerfvuil en ruimen de laatste resten op van een paardenstal en andere klusjes. We voorzien brood en beleg en soep. Einde rond 16u. Zijn we wat sneller klaar dan doen we nog een kleine wandeling in het gebied.

Meebrengen: handschoenen.

Info: Chris Nuyens 0495679615

Hopelijk tot dan!!

Zondag 26 Maart: Lentemaaltijd Natuurpunt zwalmvallei

Traditioneel organiseert Natuurpunt Zwalmvallei jaarlijks haar Lentemaaltijd. Met de opbrengst willen we meer natuur veilig stellen in Brakel, Zottegem en Zwalm.


Meer info klik hier

Een nieuwe waterkeversoort voor Vlaanderen!

Vorige week woensdag zijn we waterkevers gaan zoeken in de Steenbergse bossen met een waterkeverspecialist. Jawel tijdens de vrieskou. Tijdens het bemonsteren van een bronnetje vonden we naast enkele andere soorten een heel leuke waterkeversoort. De Hydropus ferrugineus. Deze waterkever is amper 3 a 4 mm groot en is te herkennen aan de rode uiterlijk met vrijwel pigmentloze vleugeldekschilden. Dit is de 2 de waarneming voor Vlaanderen (Eerste waarneming komt ook uit de Zwalmvallei en dateert van 2008)! (Correctie 8 maart: De waarneming uit 2008 blijkt na controle een verkeerd gedetermineerd te zijn. Hierdoor zijn de waarnemingen in steenbergen de enigste waarnemingen van deze soort in Vlaanderen en de derde waarneming voor België)  Deze soort was hiervoor enkel gekend vanuit de Hoge venen. Dit is een soort met een bijzondere levenswijze. Deze kevertjes leven in ondergrondse wateren en spoelen heel soms eens uit in een bron. De soort geld in Duitsland als indicatorsoort voor heel zuivere wateren. Later die dag vonden we een ingekapselde bron waar er een 10 tal van deze beestjes rondzwommen. Wellicht is deze soort vaker te vinden in Bronnetjes, maar door de verborgen levenswijze heel moeilijk te vinden.

Toch alweer een heel leuke soort voor op de lijst van de Steenbergse bossen en nog maar eens het bewijs dat de Steenbergse bossen ecologisch heel waardevolle waterjes heeft!

Hydroporus ferrugineus uit een poolse collectie. (Bron: http://coleoptera.ksib.pl/search.php?img=687)

Eerste bloeiende voorjaarsbloeiers

Ondank de heel koude winterprik van de laatste dagen kunnen we toch al enkele vroege voorjaarsbloeiers waarnemen. Hieronder enkele foto's van het sneeuwklokje en de wrangwortel. Nu is het niet lang meer tot de lente in haar schoonheid zal onthullen met duizenden voorjaarsbloeiers in de Steenbergse bossen. Ik kijk er alvast naar uit!

Sneeuwklokje (Galanthus nivalis)

Wrangwortel (Helleborus viridis)

© Foto's van Diederik Volckaert

Wat is er gebeurd in 2011?

Het Reservaat de Steenberge bossen is nu bijna 1 jaar oud. En 2011 is op zijn einde gekomen. Het ideale moment om eens terug te kijken op wat we al hebben verwezenlijkt.

- We hebben nu ± 3.5 ha in eigendom.

- Er waren 8 publieke activiteiten.

- Er is een blog en een webpagina.

- Er werd een stuk wandelpad aangelegd aan de Vlamme.

- We zijn gestart met het voorbereiden van een actiedossier voor de Traveinsbeek en haar zijbeken.

- Er werd een samenwerking gestart met de jagers in het gebied.

- JNM afdeling Zottegem heeft een eikelmuisproject opgestart. Dit project begint in Februari 2012 en zal doorgaan in groot Zottegem en de Steenbergse bossen. Meer info volgt op deze blog en op www.jnm.be/zottegem.

Enkele belangrijke of leuke waarnemingen dit jaar in het reservaat:

Havik, houtsnip, beekdonderpad, vinpootsalemander, enkele zeldzame water-/beekkevers (Agabus melanarius, Platambus maculatus, Elmis sp.), Grijze bronslak, Eikelmuis, Levendbarende hagedis, Bosorchis, Wrangwortel, Wilde Mispel, Paar- en Verspreidbladige goudveil, Bittere veldkers, ...

Wat we in 2012 kunnen verwachten:

- Nog meer activiteiten!

- Enkele beheerswerkdagen.

- Verder gronden aankopen en (helpen) beheren.

- Verdere uitwerking van het actiedossier rond de Traveinsbeek. Met enkele activiteiten.

- De uitvoering van het eikelmuisproject met JNM Zottegem.

- Enkele kappingen in functie van bosomvormingsbeheer. Wanneer u geïnteresseerd bent in brandhout (hoofdzakelijk populier) kan u contact opnemen met Diederik.

- Afwerken van het erkenningsdossier (beheerspaln voor het reservaat 'de steenbergse bossen').

- En nog veel meer...

Bij deze nog eens een oproep aan mensen die willen meewerken, meedenken, meepraten, meesmurfen, ... Of u heeft een vraag of opmerking. U bent van harte welkom! Neem gerust contact met ons op.

Verder wensen we iedereen een gelukkig 2012! En willen we iedereen bedanken die in 2011 meewerkte, aanwezig was op een activiteit of het reservaat gesteund heeft. En we hopen u dit jaar terug te zien!

Chris en Diederik

Plantenexcursie 2011